14
تیر

تنظیم دمای بدن در ورزش

تنظیم درجه حرارت بدن یکی از نکات کلیدی در انجام فعالیت های ورزشی است. تنظیم مناسب دمای بدن باعث افزایش راندمان و عملکرد ورزشکار می شود. ورزشکار زمان بیشتری تمرین می کند کیفیت تمرین بالاتری دارد و همچنین زودتر برای تمرین بعدی ریکاوری می شود.

دمای مناسب برای انجام تمرینات ورزشی بین 15 تا 25 درجه که بسته به نوع و فعالیت ورزش می تواند مقداری نیز متغیر باشد. دمای بدن تاثیر مستقیمی بر روی نرون های عصبی فرد میگذارند و باعث تحریک این نرونها می شوند که دمای غیر استاندارد تحریک منفی را به دنبال دارد .و هر یک از این موارد تاثیرات بیولوژییکی را بر روی فرد اعمال میکند که در برخی رقابت ها میتواند بسیار مهم و سرنوشت ساز باشد .

بالارفتن دمای بدن باعث کاهش راندمان فعالیت بدنی تا ۴۰ درصد کاهش میدهد .بنابر این ورزشکاران باید به این نکته توجه داشته باشند که حتما دمای بدن را به حد نرمال برسانند و در بین ست های تمرینی دمای بدن را تنظیم کنند. تنظیم دمای بدن میتواند با تنظیم پوشش فرد همراه باشد استفاده از لباس مناسب فصل از اهمیت بالایی برخوردار است. پوشیدن لباس نا مناسب فصل علاوه بر کاهش راندمان میتواند باعث آسیب های بدنی نیز گردد.

تمرین در محیط مناسب : ورزشکاران حد الامکان میبایست تمرینات خود را در دمای استاندارد انجام دهند ، سالنهای ورزشی خیلی گرم و خیلی سرد مناسب تمرین نیستند.

استفاده از تجهیزات گرمایشی و سرمایشی : ورزشکاران میباست در تمرین و بین ست های استراحت دمای بدن خود را به حد متعادل برسانند .

استفاده از کیسه یخ در بین تمرین ، گذاشتن روی نقاطی همچون کف دستها پشت گردن و … میتواند درجه حرارت بدن را پایین بیاورد .

همچنین در فصل سرما استفاده از گرمکن در بین ست های تمرینی از اهمیت بالایی برخوردار است .

این نکته قابل توجه است که چنانچه ورزشکار به مدت 1 تا 2 هفته در محیط گرم و مرطوب تمرین نماید، به تدریج نسبت به محیط جدید خو گرفته و عادت می‌کند. غدد عرق با محیط جدید سازش یافته و مقدار بسیار کمی نمک از طریق عرق ترشح می‌کنند . از نظر علمی در حین سازش تدریجی با محیط، غدد فوق کلیوی هورمون آلدوسترون ترشح نموده و این هورمون باعث جلوگیری از دفع نمک از طریق عرق و ادرار می‌شود، ولی دفع پتاسیم را از طریق ادرار و عرق افزایش می‌دهد .
و همین طور تمرین در هوای سرد نیز باعث ایجادی سازگاری تمرینی میشود و ورزشکار در این وضعیت تحمل سرمای بیشتری را خواهد داشت .

تاثیر دمای بالا در ورزشکاران :
تنظیم درجه حرارت در حین ورزش و فعالیت بدنی بر عهده هیپوتالاموس است. و همانطور که میدانید بزرگ ترین سیستم تنظیم حرارت بدن تعرق است . در هنگام عرق کردن، بدن با دفع آب و نمک همراه است و باید این املاح به نوعی به بدن باز گردد، بنابراین استفاده از مایعاتی که درصد کمی املاح نمکی و قندی به ویژه گلوکز داشته باشند، باعث تنظیم متابولیسم کلی تعریق در بدن می‌شوند .

در حین فعالیت های استقامتی حتی در هوای معمول ، درجه حرارت بدن از حالت نرمال(37 درجه) به حدود 40 درجه سانتی‌گراد می‌رسد، هوای گرم و مرطوب یا فعالیت خیلی شدید و یا پوشیدن لباس‌های گرم در حین ورزش ، دما را به راحتی به 5/40 درجه سانتی‌گراد خواهد رساند. در این دما ، گرمای زیاد باعث از بین رفتن سلول‌های مغزی می‌شود. در این شرایط علائمی مثل ضعف شدید ، ، سردرد و سرگیجه ، تهوع و استفراغ ، تیرگی دید،و بیهوشی ایجاد میشود. علایمی که گفتخ شد گرما زدگی نامیده میشود که میبایست سریعا تشخیص داده و درمان شود. در دمای بالا مکانیسم تنظیم حرارت بدن از کار افتاده و از طرفی گرمای زیاد باعث افزایش تبادلات شیمیایی داخل سلولی شده و خود به خود گرمای بیشتری تولید می‌نماید.

تأثیر دمای پایین در ورزشکاران :
هنگام انجام فعالیت های فیزیکی سنگین در هوای سرد با ایجاد خستگی عضلانی به تدریج از شدت فعالیت کاسته می شود تا جایی که از دست دادن حرارت به محیط بر تولید متبولیکی آن فزونی می گیرد که این امر خود باعث اختلال در پاسخ عصبی، عضلانی و خستگی بیشتر می شود بنابراین به مرور احتمال ایجاد آسیب های سرمایی افزایش می یابد. هنگام وزش باد، سردی هوا تاثیر بسیار بیشتری خواهد داشت که باید به آن توجه شود. دانستن این نتکه نیز ضروری است که هرچه ضخامت چربی در پوست بیشتر باشد مقاومت در برابر سرما افزایش می یابد.
سرما می تواند باعث آسیب های عضلانی اسکلتی، سرما زدگی، یخ زدگی، یا اختلالات دستگاه تنفس ناشی از کاهش دمای بافت شود. برای جلوگیری از بروز این آسیب ها جایگزینی مایعات در محیط سرد بسیار حائز اهمیت است زیرا کاهش حجم خون باعث می شود مایع کمتری برای گرم کردن بافت ها وجود داشته باشد بنابراین در هوای سرد نیز در 2 هفته اول شروع تمرین باید توزین قبل و پس از تمرین انجام شود که این کار برای تخمین میزان کاهش آب بدن و جبران آن است.
آسیب های ناشی از سرما کمتر از آسیب های ناشی از گرما است اما هنوز در ورزش های زمستانی، ورزش های طولانی در هوای سرد و شنا در آب سرد با خطراتی همراه است زیرا سرد شدن کلی بدن که در آن درجه حرارت بدن به زیر 35 درجه می رسد خود خطرناک است و امکان آسیب های سرمایی موضعی نیز بالا است.