نوشته بلاگ

کاهش جنبش پذیری در کهن سالی و عوارض آن

در این مقاله میخواهیم به بررسی جنبش پذیری و عوامل موثر بر آن بپردازیم و میخواهیم نگاهی به فرایند پیر شدن و تاثیر آن بر جنبش پذیری بیندازیم و این نکته را بیان کنیم که تا چه حد جنبش پذیری برای سالمندان اهمیت دارد. جنبش پذیری یا mobility یکی از فاکتورهای است که سطح سلامت و کیفیت زندگی افراد را مشخص میکند. فقدان جنبش پذیری باعث ضعف در فعالیت بدنی کاهش عملکرد و از کار افتادگی فرد میشود .

کمبود جنبش پذیری به مرور زمان باعث میشود تا فرد نتواند فعالیت های روزمره خود را به خوبی انجام دهد درجات بالای فقدان جنبش پذیری فرد نیاز مند استفاده از واکر یا ویلچر میشود.

تفاوت جنبش پذیر و انعطاف چیست؟

• – جنبش پذیری به معنای حرکت مفصل در دامنه حرکتی کامل خود بدون محدودیت است.
  – انعطاف پذیری به معنای کشش بافت های بدن شامل عضلات تاندون ها و رباط هاست.
  این دو واژه بسیار در کنار یکدیگر قرار میگیرند و معانی بسیار نزدیکی دارند ولی در اصل متفاوت اند و با هم به اشتباه گرفته میشوند.
• انعطاف پذیری به معنای کشش بافت های بدن به صورت موقت است مانند یک کش که در اثر کشش طول آن افزایش می یابد و مجدد به حالت قبل بر میگردد.
• برای داشتن جنبش پذیری به انعطاف نیاز دارید ولی منعطف بودن تضمینی برای این نیست که شما حتما جنبش پذیری بالایی را خواهید داشت .
• موارد دیگری نیز نیاز است تا چنبش پذیری مناسبی داشته باشید . توجه داشته باشید که انعطاف پذیری ایستا است اما جنبش پذیری پویا است .
• 
• عوامل موثر بر جنبش پذیری
• قدرت : یکی از فاکتورهایی که به شما کمک میکند تا جنبش پذیری خوبی داشته باشید فاکتور قدرت است . شما برای به حرکت در آوردن اندان در مفصلتان نیازمند قدرت هستید. قدرت به شما کمک میکند تا توانایی به حرکت در آوردن مفصل در دامنه کامل همراه با کنترل و ثبات را داشته باشید.
• سلامت مفاصل : اگر مفصل شما سالم نباشد و مشکلاتی همچون از دست دادن کلاژن و یا سابیدگی داشته باشد و یا مایعات سینویال روغن کاری لازم را انجام نداده باشد . یا اگر رباط ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده باشند مفصل به راحتی در دامنه حرکتی خود جابجا نمیشود. و اگر آسیب دیده باشد درد مانع از حرکت میشود. 
  
• هماهنگی عصبی عضلانی : برای جنبش پذیری ارتباط مغز و اندام در سیستم عصبی بسیار اهمیت دارد . و هماهنگی عصبی عضلانی نیز بر جنبش پذیری تاثیر گذار است. پیام های عصبی باعث فعال شدن عضلات میشود و مقدار حرکت و هماهنگی آنها را مشخص میکند .و همه آنها پیام هایی را به مغز میرسانند بدون اینکه به آنها فکر کنید .اینها الگوهایی عصبی عضلانی هستند .

• الگوهای حرکتی: اگر از مفاصل و عضلات کار گرفته نشود دچار تحلیل و فرسایش میشوند و عضلات ثبات دهنده قدرت خود را از دست میدهند و به دلیل آسیب ، مغز از عضلات کمکی استفاده میکند و الگوی جدید حرکتی را شکل میدهد . و کاهش جنبش پذیری ایجاد میشود حتی پس از ترمیم بافت اولیه . زیرا برخی از الگوهای حرکتی جدید باقی مانده اند. بنابراین اجزای اصلی جنبش پذیری شامل : انعطاف پذیری – قدرت – سلامت مفاصل و الگوهای عصبی و عضلانی هستند .

• 

مواردی که باعث کاهش جنبش پذیری در کهن سالی می شود

کاهش بافت عضلانی: از دست دادن بافت عضلانی در اثر کم تحرکی – پس از گذشت 30 سالگی انسانها شروع به از دست دادن توده عضلانی میکنند که به این روند سارگوپنی نامیده میشود . ولی با داشتن تمرینات ورزشی مناسب و مصرف مواد غذایی مورد نیاز از چمله پرتیین ها مه تنها میتوان از تحلیل عضلانی جلوگیری کرد بلکه میتوان توده عضلانی را افزایش داد .

کاهش تراکم استخوانی: فرایند دیگری که در سنین بالا باعث کاهش جنبش پذیری میشود کاهش افت استخوانی است به طور کلی بافت استخوانی اوسط بدن مصرف میشود و بافت جدید جایگزین میشود به طوری که هر 10 سال یک بار به طور کلی استخوانهای ما تعویض میگردد. اما با گذر سن فرایند جذب استخوانها افزایش میابد و سرعت ترمیم کم میشود .که باعث ایجاد پوکی استخوان میشود و پوکی استخوا باعث شکستگی میشود و هر دو این عوامل شکستگی و پوکی استخوان باعث کاهش جنبش پذیری میشود. و باز هم با داشتن تغذیه و ورزش مناسب میتوانیم از این پدیده جلوگیری کنیم .

مشکلات سیستم عصبی: داشتن سیستم عصبی معیوب در اثر برخی بیمار ها نیز باعث کاهش سطح جنبش پذیری میشود .

فعالیت بدنی نامناسب: فعالیت بدنی زیاد و یا ورزش غیر اصولی باعث آسیب رساندن به برخی بافت های عضلانی و مفاصل میشود که این آسیب ها اگر چه بسیار ریز هم باشند به مرور زمان باعث کاهش جنبش پذیری می شوند .